Συνορεύει δυτικά με το Νομό Φλώρινας, βόρεια με τη Γιουγκοσλαβία και ανατολικά με το Νομό Κιλκίς.
Η Αλμωπία έχει υδατογενή προέλευση και προσχωσιγενή.
Κατά την τοπική παράδοση, που το επιβεβαιώνει και η επιστήμη, παλιά, ήταν λίμνη και πήρε τη σημερινή μορφή της από συνεχείς προσχώσεις φερτής ύλης απ' τα απόκρημνα κι εύθριπτα πετρώματα των βουνών που την περιβάλλουν σαν πέταλο.
Το μεγαλύτερο μέρος του εδάφους της Αλμωπίας είναι πεδινό κι εύφορο. Τα περισσότερα χωριά της, που είναι και τα πιο πλούσια, βρίσκονται στον κάμπο. Αίγα χωριά της είναι ορεινά και οι κάτοικοι τους ασχολούνται με γεωργία, κτηνοτροφία κι υλοτομία. Τελευταία και οπωρικά.
Τα ποτάμια που την διασχίζουν είναι ο Μογλενίτικος ή Μαυροπόταμος (τουρκικά Καρατζά) και πηγάζει απ' το όρος Βόρας ( = Καϊμακτσαλάν) και Ασπροπόταμος ( = Μπέλιτσα) που ενώνεται με τον Μογλενίτικο όξω απ΄ το χωριό Υδραία, που είναι συνοικισμός της Αριδαίας (παλιά Αρδέα), πρωτεύουσας της επαρχίας Αλμωπίας σήμερα.
Το υψόμετρο του κάμπου της είναι χαμηλό, περίπου 130 μέτρα απ' την 'επιφάνεια της θάλασσας. Τα ορεινά χωριά της φτάνουν υψόμετρο ως 850 μέτρα, (ο Αρχάγγελος, που είναι και το ψηλότερο χωριό της).
Ο Βοριάς που στη Θεσ)νίκη λέγεται Βαρδάρης, στην Αλμωπία λέγεται Καρατζοβίτης, και σαρώνει τα πάντα όταν φυσάει. Ρίχνει τα φρούτα, ξαπλώνει τα στάχυα και καλαμπόκια, ξερριζώνει δέντρα ξυλώνει σκεπές κλπ.
Όμως κι η προσφορά του είναι μεγάλη γιατί καθαρίζει τον τόπο απ' την ομίχλη και την υγρασία, που περισσεύουν.
Παράγει ποικίλα προϊόντα και εύγεστα: δημητριακά, οπωροκηπευτικά, γαλακτοκομικά, κρέας.
Είναι παγκόσμια γνωστό το περίφημο κοκκινοπίπερο της, που χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό, αντί για σάλτσα στο φαγητό—κι ειδικά στη Φλώρινα—κι είναι πλουσιότατο σε βιταμίνες Α και C.
«Μια κόκκινη πιπεριά έχει βιταμίνες Α και C όσο έχουν τέσσαρα πορτοκάλια μαζί».
Βοηθάει ακόμη το κοκκινοπίπερο στην ωοτοκία της κότας μας, και χρωματίζει εντονότερα τον κρόκο τ' αυγού.
Σε μας, στη Φλώρινα, είναι γνωστή η Αλμωπία κι απ' το τρένο της, το περίφημο «Τρένο της Καρατζόβας» που ήταν ντεκοβίλ κι έκανε τη διαδρομή Σκύδρα ως Προμάχους ( = χωριό της Αλμωπίας).
Στη Φλώρινα μάλιστα, όταν θέλαμε να δείξουμε κάτι ευτελές ή χαριεντιζόμενοι καταριόμασταν περιπεκτικά κάποιον, λέγαμε: «να σε πατήσει (ή φάει ή κόψει το τραμ ή τρένο) της Καρατζόβας».
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΑΛΜΩΠΙΑΣ
Με το όνομα Αλμωπία ονομαζόταν στην αρχαιότητα, το ίδιο κομμάτι του Νομού Πέλλας, που σήμερα έχει ίδιο όνομα και φτάνει ως τα βουνά του χωριού Νότια ή Νώτια, ή, Μογλενών.
Κάτι που χαρακτηρίζει την Αλμωπία πάρα πολύ, είναι η υγρασία της και η ομίχλη, που στην εποχή της κρατάει ως και της 11 η ώρα το πρωί κι είναι τόσο πυκνή που δεν είναι σχήμα λόγου αν πούμε πως «δέ βλέπεις τη μύτη σου». Η ορατότητα φτάνει τα δύο—τρία μέτρα.
Τα ονόματα Άλμωπες και Αλμωπία χρησιμοποιούνται για πρώτη φορά από το Θουκυδίδη κι αναφέρονται στην προ του 7ου π.Χ. εποχή (Βιβλ. Β'. 99).
Ο λεξικογράφος του 6ου αιώνα μ. Χ. Στέφανος Βυζάντιος, στη λέξη Αλμωπία, σημειώνει πως είναι χώρα της Μακεδονίας και πήρε τ' όνομα της απ' τον ημίθεο Άλμωπα, γιο του Ποσειδώνα και της 'Ελλης, κόρης του Αθάμαντα.
Οι Άλμωττες ήταν γίγαντες και λάβανε μέρος στη γιγαντομαχία. Παρότι οι ιστορίες όλων σχεδόν των λαών αναφέρουν την ύπαρξη γιγάντων, δεν έχει διαπιστώσει κάτι τέτοιο η επιστήμη. Και η Αγία Γραφή αναφέρει το Βασιλιά Ογκ, που ήταν αρχηγός φυλής γιγάντων και κοιμόταν σε κρεβάτι μήκους εννέα μέτρων και πλάτος τεσσάρων.
Ο Πλίνιος λέει πως μετά από έναν σεισμό παρουσιάστηκαν κόκκαλα ενός ανθρώπου που θα έπρεπε να υπερβαίνει τα 15 μέτρα.
Στα μέρη μας—Φλώρινα και περιοχή μας— λένε πως τα παλιά νεκροταφεία κρύβουν κόκκαλα πανύψηλων ανθρώπων ( = Πολυπόταμος), ή, πως οι παλιοί ήταν τόσο ψηλοί ώστε λέγανε:
«θεέ μου να μην πέσω, γιατί, πώς Θα σηκωθώ;» ( = Κέλλη).
Για τους γίγαντες Άλμωπες δεν ξέρουμε πολλά. Φαίνεται πως τις τραγικές στιγμές που απειλούνταν το Κράτος του Δία, οι γίγαντες κατακρημνίστηκαν απ' τις κορφές του Ολύμπου και βρήκαν καταφύγιο στη σημερινή περιοχή. Αρχηγός τους ήταν ο 'Αλμωψ, με θεοειδή μορφή γίγαντας, σύμβολο ρώμης και ηρωισμού.
Η λέξη 'Αλμωψ είναι αρχαία ελληνική και σύνθετη και παράγεται από τις λέξεις άλμα ( = ύψος) και ωψ ( — όψη, πρόσωπο), γιατί ο γίγαντας 'Αλμωπας 'είχε ανεπτυγμένο πρόσωπο κι επιβλητική όψη.
Η ετυμολολογία τούτη ενισχύεται και από παρόμοιες άλλες λέξεις της ελληνικής γλώσσας όπως Κύκλωψ (=κύκλος+ωψ δηλ. στρογγυλοπρόσωπος) μύωψ (=μύω+ωψ) ύδρωψ, πρεσβύωψ κλπ.
Άλλη μαρτυρία για την Αλμωπία είναι του ποιητή Λυκόφρονα απ' τη Χαλκίδα το 300 π. χ.
Για την Αλμωπία μας μιλάει κι ο Κλαύδιος Πτολεμαίος στο έργο του «Γεωγραφική υφήγηση».
Στα Βυζαντινά χρόνια αναφέρεται απ' τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πορφυρογέννητο (912—959 μ.Χ.) στο έργο του «περί θεμάτων» ως πόλη η Αλμωπία, από λάθος του συγγραφέα.
Από την περίφημη 'Αννα Κομνηνή, η περιοχή Αλμωπίας, ονομάζεται Μόγλενα, με έδρα Επισκοπής (Αλεξιάδα V,5).
Και ο άγγλος περιηγητής WILLIAM LEAKE την αποκαλεί Μογλενά, και σ' άλλο σημείο του έργου του Καρατζόβα (δηλ. μαύρος κάμπος ή πεδιάδα).
KARACA ( = Καρατζά) = τούρκικο επίθετο = μελαχροινός, μαύρος OVA ( = οβα) =τούρκικο όνομα = πεδιάδα, κάμπος, οπότε, καρατζόβα σημαίνει μαυρόκαμπος.
Καρατζόβα την ονόμαζαν οι τούρκοι, ίσως κατά μία παράδοση, απ'τον τούρκο καταχτητή της, που λεγόταν Καρατζάς δηλ. ο κάμπος του Καρατζά.
Για τον μεγάλο και πολιποίκιλο πλούτο της, οι τούρκοι τον ονόμαζαν και KUCUK MISIR ( = Κιουτσιούκ— το τσ παχύ'—M'ltaip) δηλ. μικρή Αίγυπτο.
KUCUK = (Κιουτσιούκ— το τσ παχύ) = περσικό επίθετο = μικρός.
Μ IS IR = (μισιρ, τα ι δεν προφέρονται και τονίζεται η λήγουσα) = αραβικό όνομα = Αίγυπτος.
Απ' τους Βυζαντινούς κι έπειτα ονομάζεται και Μόγλενα ή Μογλενά απ' το μούχλα, μούγλα = Μογλενά, ή, απ' την ομίχλη, μίχλη, μίγκλη, μούγκλα, μούχλα που σημαίνουν τόπο υγρό ή νέφωσης, όπως και πράγματι είναι η περιφέρεια, υγρή με περίσσια ομίχλη, και πολλά νερά επιφανειακά και υπόγεια.
Ο δκός μας απ' το Πισοδέρι—Φλώρινας, Σωκράτης Λιάκος, στο βιβλίο του
«Η Ιλλυρική καταγωγή των αρχαίων Μακεδόνων» σελ. 56 γράφει: MIGN (μιγκν) = βάλτος, στα λατινο κέλτικα. Και στο βιβλίο του «Τι πράγματι ήσαν οι Σκλαβίνοι της Θεσ) νίκης» σελ. 43 γράφει: αρβανίτικα η ομίχλη λέγειται MIEGUL (=μιεγκούλ) και ουαλλέζικα ο συννεφιασμένος MUGLU (μούγκλου), ενώ το Καρατζόβα προήλθε απ' το Καραγάτς — οβα δηλ. πτελεόκαμπος, γιατί Καραγάτς = τουρκικό όνομα = πτελέα (γαλλικά ORME = πτελέα = χωριό 'Ορμά Αλμωπίας) και αρβανίτικα MELENIA, MELENIEA, ίσως αρχικά MEGLΕΝ ΙΑ.
Η ιστορία όμως λέει πως στην Αλμωπία, στα προϊστορικά χρόν:α κατοικούσε ο λαός Άλμωπες, που κατάκτησε ο βασιλιάς της Μακεδονίας Αμύντας Α' (540 — 498 π. Χ.).
'Ετσι από τώρα και πέρα στην ιστορική της πορεία η Αλμωπία τράβηξε ό,τι ολόκληρος ο Ελληνισμός, και εοδικά ο βόρειος.
Αρχαία, Βυζαντινά, Τουρκοκρατία, νεότερα χρόνια, όλα ίδια.
Μόνον που εδώ έχουμε κάτι που ξεχωρίζει, και τούτο είναι ο εξισλαμισμός του Μητροπολίτη Μογλενών ή Δεσπότη ή Επίσκοπου.
Διαβάστε περισσότερα »
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
- Σχόλια τα οποία είναι υβριστικά ή περιέχουν χαρακτηρισμούς ή ανώνυμες καταγγελίες που δεν συνοδεύονται από αποδείξεις θα αφαιρούνται από το blog μας
- Το blog διατηρεί το δικαίωμα να αφαιρέσει οποιοδήποτε σχόλιο θεωρεί ότι εμπίπτει στις παραπάνω κατηγορίες.
- Το blog δεν παρεμβαίνει σε καμία περίπτωση για να αλλοιώσει το περιεχόμενο ενός σχολίου ή για να αφαιρέσει σχόλιο με το οποίο δεν συμφωνεί.
- Τα σχόλια αναγνωστών σε καμιά περίπτωση δεν αντιπροσωπεύουν το blog
- Ο σχολιαστής δεν έχει τη δυνατότητα διαγραφής των σχολίων του μετά τη δημοσίευσή τους.
- Αν θεωρείτε ότι κακώς αφαιρέσαμε σχόλιό σας, παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας μέσω email.